Succesvol fouten maken.
In mijn vorige blog schreef ik over fouten maken mag en was ik kritisch op de gebruikte methodes op school die frustraties en faalangst in de hand kunnen werken. Maar waarom is het eigenlijk zo belangrijk om fouten te mogen maken?
Trail-and-error-leren
Het maken van fouten is een veel gebruikte manier om nieuwe dingen te leren. Trail-and-error-leren wil zeggen dat je nieuwe dingen leert door zomaar wat te proberen. Is de uitkomst van het geprobeerde in een bepaalde situatie positief, dan zal dit gedrag in zelfde of soortgelijke situaties vaker worden ingezet. Is de uitkomst negatief dan zal het dit gedrag juist minder vaak worden ingezet. Op die manier wordt geleerd van situaties.
Een voorbeeld: het kind leert fietsen, moet het dan snel fietsen of juist langzaam, met beiden handen aan het stuur, één hand of geen handen. Voor zich kijken of achterom tijdens het fietsen… en wat zijn de gevolgen. En de ondergrond waarop we fietsen maakt weer dat ze het geleerde verfijnen, afstemmen op een nieuwe situatie.
Deze manier van leren maakt dat je risico’s neemt, immers hetgeen geprobeerd kan ook negatief uitpakken, oftewel fout gaan. Maar juist door het risico, het proberen, het vallen en opstaan leren we. Als we onze kinderen nu al meegeven dat ze fouten mogen maken en zelfs van deze fouten kunnen leren dan hebben ze hier profijt van in hun verdere leven.
Succesvol fouten maken:
- Fouten maken helpt om van een fixed-mindset naar een growth-mindset te gaan, een kind met een growth-mindset zal zich sneller ontwikkelen.
- Het leereffect van fouten maken is vele malen groter dan wanneer de dingen goed lopen en je het kind geen fouten laat maakt.
- Fouten maken helpt het kind bij het idee dat ze leerbaar zijn, ze hoeven niet alles in één keer te kunnen en mogen blijven oefenen.
- Het kind leert grenzen kennen, zijn/haar eigen grenzen en die van de omgeving.
- Het kind leer anticiperen, en rekening houden met wat er kan gebeuren en zich aan te passen aan een nieuwe situatie.
- Fouten maken is menselijk, hoe je de fout vervolgens corrigeert is belangrijk en ook een mooi leerproces.
(Uitzonderlijk)hoogbegaafd en fouten maken
Een (uitzonderlijk)hoogbegaafd kind is doorgaans gewend geen moeite ergens voor te doen, school is vaak makkelijk en echt leren hoeft het niet. Fouten maken wordt gezien als falen en roept spanning op en wordt om die reden dan ook graag vermeden. Wordt er dan toch een fout gemaakt dan rekent het (uitzonderlijk)hoogbegaafde kind zich dat zeer aan. Het wil als het ware het risico op een fout alvast via kansberekening inschatten en uitsluiten. Als dit proces niet tijdig wordt gestopt dan hebben we een perfectionist in de dop. Faalangst ligt op de loer en het is dan ook erg belangrijk juiste bij deze groep kinderen om uit te leggen dat fouten maken heel menselijk is en vooral het nut van fouten maken uit te leggen.
Wat kun je als ouder of leerkracht zelf doen als je merkt dat je kind geen fouten wil maken, last heeft van perfectionisme en/of faalangst?
Benoem wat er bij jezelf fout ging. Vertel over de keren dat je vaker iets moest proberen en vertel daarbij wat dit met jou deed en hoe het je heeft geholpen. Maak dit groter en overdrijf soms. Niet te veel want kinderen hebben van die minigevoelige voelsprietjes en je moet wel geloofwaardig blijven 😊. Geef een compliment als het kind een fout maakt. Ze zullen je eerst even gek aankijken maar je geeft hiermee ‘het fouten maken’ minder lading. Geef een compliment als het kind de uitdaging aangaat na een fout het opnieuw te proberen. En laat het dan even rusten. Dit proces zul je vaker moeten herhalen eer het beklijft in die mooie koppies.
Kom je er toch samen niet uit en merk je dat je nog vragen hebt of hulp en/of advies kan gebruiken, laat een bericht achter via het contactformulier of stuur een e-mail, dan neem ik zo spoedig mogelijk contact op.